Türkiye'nin ilk animasyon filmlerinden

Türkiye'nin ilk animasyon filmlerinden

Türkiye'nin ilk animasyon filmlerinden "Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü"
 
Türkiye'deki sinema tarihi çalışmaları çoğu kez "ilk"leri tespit etme takıntısının gölgesinde kalmıştır. İlk Türk filmi hangisidir? İlk Türk sinemacısı kimdir? Türkiye'de ilk film gösterimi ne zaman ve nerede yapılmıştır? Türkiye'de ilk renkli filmi kim, ne zaman çekmiştir? Bu soruları cevaplama takıntısı beraberinde hamasi tartışmaları getirmiş, buna karşın sinema tarihinin toplumsal, ekonomik ve siyasi dinamikler çerçevesinde çalışılması önünde engel oluşturmuştur. İronik biçimde, yukarıda saydığımız sorulara verilen ve yaygın olarak kabul gören cevaplar genellikle gerçek olgularla örtüşmemektedir. 
 
Sinema tarihinde "ilk"leri tespit etme takıntısından, Sezer Tansuğ ve Tonguç Yaşar'ın yaptığı Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü adlı animasyon (canlandırma) film de nasibini almıştır. 1970 tarihli bu kısa animasyon, birçok kaynakta Türkiye'nin ilk animasyon filmi olarak anılmaktadır. Ancak, Türkiye'de animasyon film yapımının çok daha eskiye gittiği, örneğin Vedat Ar'ın 1940'ların ikinci yarısında bir dizi kısa animasyon yaptığı bilinmektedir. Dolayısıyla Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü, ilk animasyon olmak bir tarafa, kronolojik olarak görece geç bir örnektir. Ancak bu filmin önemi, ilk animasyon tartışmalarının ötesinde içerik ve yaklaşımı itibariyle öncü bir çalışma olmasında yatmaktadır. 
 
Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü, hat sanatının grafik ve estetik derinliğini, tasavvuf düşüncesi ve animasyonun görsel olanaklarıyla birleştiren bir denemedir. Bu yönüyle, Türk sinema tarihinin öncü çalışmaları arasındadır. Merak edenler bu filmi YouTube üzerinden izleyebilirler. Ayrıca, Zeynep Gemuhluoğlu'nun Âmentü Gemisi Nasıl Yürüdü üzerine kaleme aldığı bir analizi Türk Sinema Araştırmaları veritabanında okuyabilirsiniz.